جوزیڤ پریسلی

جوزیڤ پریسلی هزرڤانەکێ ناڤودەنگ بوو ل چەرخێ ١٨ کو بەشداریێن گرنگ کرینە د کێمیایێ ، فەلسەفێ ، ئیلاهیاتێ دا . ژدایکبوویە ل ئینگلتەرا ١٣ ئادارا سالا ١٧٣٣ ، هێش دژیەکێ گەنجدا وی مەرەق هەبوو . سەرەرای دەستپێکا وی یا سادە ، وی گەلەک بوارێن زانینێ ڤەدیتییە و کاریگەرییەکا بەردەوام پەیداکرییە لسەر هزرا مروڤان .

پریسلی ل باژێرێ فیلدهید ژدایکبوویە نێزیک لیدز ل ئینگلتەرا . ژیانا وی یا دەستپێکێ یا پربوو ژ مەرەقێ . هەرچەندە ئەو ژ باکگراندەکێ سادە هاتییە ، وی گەلەک بابەت خاندینە کو ژ سنوورێن ئاسایێن سەردەمێ خۆ دەربازبووینە .

حەزا پریسلی بو زمانان و زانستی هاندا ئەو بەشداریێن گرنگ بکەت بو هزرێن رووناکبیریێ . ل ئەکادیمیا داڤێنتری یا سەرپێچیێ ، وی ژینگەهەکا هزری یا زەنگین دیتییە کو وی دشیا ئیلاهیاتێ و زمانێن کلاسیکی و زانستی هەمییا پێکڤە بخوینیت .

ژلایەکێ دیێ پروفێشنال ، جوزیڤ پریسلی سەرکەفتیڤە گەلەک رول وەرگرتینە . وەکو گۆتاربێژ ، وی هزرێن رووناکبیریێ بەلاڤەکرینە . ل ئەکادیمیا وارینگتون ، وی کارکرییە وەکو خۆدان پەرتووکخانە و ماموستا ، ب هەست و سۆزڤە لدویڤ زانینێ چوویە .

مەزنترین دەستکەفتێ پریسلی یێ زانستی د کێمیایێ دا بوو . ل سالا ١٧٧٢، وی سروشتێ ئوکسجینێ ڤەدیتییە ، کو دەست ب دیبەیتان هاتییە کرن دەربارەی فێ ڤەدیتنێ . وی هەروەسا گازێن دی ژی خواندینە وەکی دوانە ئوکسیدی کاربۆن و نایتروجین ، تایبەت ئەوا پەیوەندی هەی ب سوتنێ و هەناسەدانێ .

کارێ پریسلی یێ زانستی بو ئەگەر چەندین ناسناڤان وەربگریت ، ژوانا هەلبژاردن بو کومەڵگەها شاهانە و میدالیا کوبلی یا ب ناڤودەنگ ل سالا ١٧٧٣ . هەروەسا وی باوەرنامێن رێزگرتنێ ل چەندین زانکۆیێن ب ناڤودەنگ وەرگرتییە .

دگەل هندێ ژی ، ژیانا پریسلی نە یا بێ مشتومڕ بی . وی پشتەڤانییا شۆرەشا ئەمریکی و فرەنسی کربوو ، کو بوویە ئەگەرێ ڕەخنێ ل ئینگلتەرا . ئەڤەژی دووماهیێ بو ئەگەرێ قەڕەبالغێ ل بیرمینگهام سالا ١٧٩١ ، کو نەچاربوو بچیتە بو ویلایەتێن ئێکگرتی .

ل نورسمبرلاند ل پەنسلڤانییا ، پریسلی کارێ خۆ تەمامکرد ، دانوستاندنا ئیلاهیاتێ و پشتگیریێ بو ئێکگرتنێ و لێبورینا ئاینی . جوزیف پریسلی وەغەرکرییە ٦ مەها شوباتێ سالا ١٨٠٤ . لپشت خۆ وی میراتەکێ بەردەوام هێلایە د زانست و فەلسەفێ دا . کارێ وی بەردەوام بو ئیلهاما وان یێن لدویڤ زانینێ و رووناکبیریێ دچن ، هاندانا جیلێن پاشەرۆژێ بو دوویڤ چوونا هزرێن نوی و بوارێ خواندنێ .